(Рецензија на Марија Саревска за збирката раскази „Два света“ од Сузана Тратник. Превод од словенечки јазик: Дарко Јан Спасов)
Во општеството, во религијата, во науката, во уметноста и во книжевноста најчесто е полесно, попрецизно и појасно кога нештата што ја сочинуваат човечката егзистенција се дефинирани, класифицирани, поделени и именувани, ама тоа не значи дека сите аспекти од човекот како независна единка, самостоен и уникатен ентитет можат да бидат опфатени, разбрани на тој начин. Бидејќи секој пат сме соочени со најмалку „два света“ кои треба да ги препознаеме, па потоа и да ги осознаеме ако сакаме да го разбереме нашето постоење во светот и начинот на кој тој функционира, уште повеќе затоа што тие светови не постојат надвор од нас туку во самите од нас.
Поаѓајќи токму од тоа, авторката Сузана Тратник во својата збирка раскази „Два света“ низ деветте независни приказни ни пренесува светови на ликови кои растргнати меѓу минатото, сегашноста и однапред предвидливата иднина за самите себеси истражуваат длабоко во себе, колку што им дозволува свесноста и самоосвестеноста да го живеат или постојано да бегаат од она што им припаѓа или треба да им припаѓа.
Низ приказните во деветте раскази поместени во оваа збирка на Тратник, која важи за една од зачетничките на ЛГБТ сцената во поранешна Југославија, а останува активна како лезбијска активистка и еднакво е продуктивна како преведувачка, писателка, книжевна менторка, со наградувани романи, раскази, публицистички и теориски дела, се провлекуваат лезбијските искуства, нејзина доминантна тема од книжевен интерес.
Почнувајќи од расказот кој го носи и наслов на збирката, Трантик низ призмата на младешкиот и подоцна возрасниот живот на протагонистите низ доминантната лезбијска перспектива се среќаваме со искуства, животни дилеми, колебања, безизлезности во идеолошка и егзистенцијална смисла на млади жени кои уште од раната младост се борат со другоста во себе и во другите.
Постојаното преиспитување на блискоста со најблиските пријателки која не нужно, не секогаш и не според планот завршува со несакан, понекогаш и кобен исход ја отвора и одново и се навраќа на темата за себереализацијата на единката како сексуално и емотивно битие и тивко и упорно, жестоко преку физички облици, а суптилно преку сензитивни, во и единствено преку љубовта.
Испрекинатите односи на пријателки кои не се виделе одамна, ама како и секој однос меѓу девојчиња во младоста кога другарството единствено постои за да трае засекогаш, враќањата макар и на една вечер со зближувачки секс кој ги брише сите празнини и отсуства помеѓу, се случуваат како никогаш невоспоставени и најнужно потребни враќања кон себеси, посегања по себеси и еднаш засекогаш соочувања со себе.
Во младоста преку алкохол, дрога, неосвестена сексуалност, а веќе како зрели и самостојни учеснички во општествениот живот од кој зависат финансиски, женските ликови се обидуваат да досегнат или да се изгубат во другиот ликовите на Тратник ја отсликуваат словенечката лезбијска сцена, животот, општествената прилагоденост и неприлагоденост на општествените норми и стандарди, ограниченоста и слободата да се живее како „различна“ од она што општеството го очекува или пропишало за тебе. Претерувањето во сè – алкохол, дрога, секс, запуштеност на себе и неодговорност и кон другите – како да е единствениот начин да се реализира потребата да се дојде до себе, преку љубовта кон и од другиот, за на крај да се спознае дека тоа е единствено возможно на повисокото ниво, со љубовта кон себе.
Целосната рецензија можете да ја прочитате на следниот линк елементи.мк
Објавувањето на рецензијата за книгата „Два света“ е поддржано од програмата „Креативна Европа“ на Европската Унија.
